مجید مرادی رودپشتی

چرا عمده ترین رسانه های تأثیرگذار بر افکار عمومی غربی به منابع صهیونیستی وابسته اند و جهان عرب در این زمینه کم ترین بهره را دارد؟
به نظر می رسد کم بهرگی عرب ها در این حوزه به عدم توانایی مالی آن ها برنمی گردد بلکه ساختار سیاسی حاکم
بر غالب کشورهای عرب، ماهیت تقریباً دموکراتیک و آزاد و غیرقابل کنترل این رسانه ها را برنمی تابد.
دولت های عرب غالباً و بلکه اجماعاً غیردموکرات هستند و به سبک قرون کهن گذشته(شیوخت و امارت و آرای ساختگی 9/99 درصدی) اداره می شوند.

حادثه یازدهم سپتامبر در حافظه جهان به عنوان حادثه ای عربی- اسلامی ثبت شده است. گویا تمامی عوامل این حادثه عرب ها و مهم ترین آن ها هم تبعه عربستان سعودی بوده اند. اگرچه نه همه عرب ها مسلمانند و همه مسلمانان، عرب؛ و بلکه اکثریت قاطع(حدود سه چهارم) مسلمانان جهان، غیرعرب هستند، ولی به عنوان خاستگاه اولیه دین اسلام بیش از همه جهان عرب، به عنوان نماینده جهان اسلام در اذهان جهانی جای گرفته است و از این رو هزینه های یازدهم سپتامبر به حساب همه مسلمانان- از همه نژادها- گذاشته شد.
اجراکنندگان عملیات یازدهم سپتامبر نه از مناطق فقیرنشین جهان اسلام که پرورده مرفه ترین مناطق جهان اسلام و بلکه تمام جهان و برخوردار از مدرن ترین امکانات معیشتی و آموزشی بوده اند. بنابراین به اجمال می توان عامل اقتصاد و یا تضاد طبقاتی ناشی از نابرابری و ناعدالتی اقتصادی را در تحلیل این حادثه تا حدی منتفی دانست. سیاست های بین المللی و منطقه ای آمریکا و اروپا به ویژه در مسأله فلسطین و سکوت آن ها در برابر جنایت های رژیم متوحش صهیونیستی، همواره موضوع یکی از انتقادات و اعتراضات دائمی جهان عرب نسبت به غرب بوده و هست، اما روشن است که نمی توان همه جا از سیاست های غرب نشانه های دشمنی با اسلام را دریافت. غرب در برابر اردوگاه کمونیسم از مسلمان ها حمایت های جدی کرده است؛ از مجاهدان مسلمان افغانستان در برابر اتحاد جماهیر شوروی، از مسلمانان بوسنی و هرزگوین و کوزوو در برابر دولت یوگسلاوی و از جدایی طلبان مسلمان چچن در برابر روسیه و...
شاید بتوان گفت نه حمایت غرب از مسلمانان در مناطق یادشده را باید پای حساب حمایت از اسلام نوشت و نه حمایت از رژیم صهیونیستی در مقابل فلسطین مسلمان را به معنای حمایت از یهودیت به شمار آورد. سیاست غرب، عمدتاً تابع مؤلفه های دیگری است که مهم ترین آن حفظ هژمونی و حذف یا کاستن هرگونه رقیب احتمالی و یا فعلی است. چرا جهان عرب به عنوان ویترین جهان اسلام نتوانسته است چندان در دل سیاست غرب جای باز کند تا غرب را به ترجیح منافع خویش بر دولتی کوچک که در دل کشورهای اسلامی چونان دشنه ای نشسته است، وادارد؟
چرا عمده ترین رسانه های تأثیرگذار بر افکار عمومی غربی به منابع صهیونیستی وابسته اند و جهان عرب در این زمینه کم ترین بهره را دارد؟
به نظر می رسد کم بهرگی عرب ها در این حوزه به عدم توانایی مالی آن ها برنمی گردد بلکه ساختار سیاسی حاکم بر غالب کشورهای عرب، ماهیت تقریباً دموکراتیک و آزاد و غیرقابل کنترل این رسانه ها را برنمی تابد.
دولت های عرب غالباً و بلکه اجماعاً غیردموکرات هستند و به سبک قرون کهن گذشته(شیوخت و امارت و آرای ساختگی 9/99 درصدی) اداره می شوند و غرب حداقل به سه دلیل عمده از دست کاری کردن و یا تغییر کلی این ساختار پرهیز دارد. غرب بر آن است که سابقه استعماری اش در مناطق اسلامی و به ویژه خاورمیانه به حد کافی پرونده اتهاماتش را قطور کرده و دیگر جاییی دخالت و یا فشار برای تغییر نظام های سیاسی عربی، با توجه به سابقه سوءاش باقی نمانده است.
۲. با یک حساب سرانگشتی می توان حدس زد که هرگونه تغییرات ساختاری در نظام های سیاسی و به تعبیر دیگر دموکراتیزه شدن فضای سیاسی کشورهای عربی معادله را به نفع اسلام گرایان سیاسی و یا بنیادگرایان اسلامی که غرب را دارالکفر می شمارند، عوض خواهد کرد. نمونه الجزایر در این زمینه شاهدی گویا است و چنین چیزی برای غرب بسیار ناگوار است. غربی ها معتقدند که اسلام گرایان تندرو در شعار دموکراسی خواهی خود صادق نیستند و مطلوبیت ساز و کارهای دموکراتیک مانند انتخابات آزاد و پارلمان و... برای ایشان مطلوبیتی معرفتی و همیشگی نیست بلکه ضرورت این ساز و کارها در حد ضرورت اکل میته است و الضرورات تبیح المحضورات(ضرورت ها ممنوعات را مباح می سازد) و این ضرورت تا زمانی اعتبار دارد که خودشان از نردبان قدرت بالا روند و پس از آن دیگر به نردبان نیازی نخواهند دید. این مطالب را موریس دو ورژه استاد سرشناس جامعه شناسی سیاسی در سال 1991 به صراحت بیان کرد و کشورهای غربی را به ایجاد مانع بر سر راه به قدرت رسیدن اسلام گرایان سیاسی و جلوگیری از آن فراخواند.
۳. جهان و به ویژه اروپا، نفت خود را از حوزة جغرافیایی اسلامی تأمین می کند و هرگونه  ناآرامی در این منطقه برای آن ها فاجعه اقتصادی در پی خواهد داشت.
اکنون این پرسش مطرح است که چرا با آن که بنیادگرایی زادگاهی غربی دارد و اصالتاً از آن فرقه ای از کاتولیک ها بوده که در راه تحمیل عقیده خویش، اعمال زور را نیز مشروع می دانستند و هنوز هم این فرقه فعال است، بنیادگرایی اسلامی که مشابه نمونه غربی اش است به مسأله ای جهانی تبدیل شده است؟ نخست وزیر بریتانیا در سال 2003 جنگ با تروریسم را بزرگ ترین اولویت کاری و مقدم بر همه مشکلات جهانی خواند و روشنفکران آمریکایی در بیانیه مشهور خود در فوریه 2002، با عنوان برای چه می جنگیم؟ حادثه یازدهم سپتامبر را نقطه ای تعیین کننده و بنیادین برای نوع رابطه غرب با جهان عرب و اسلام برشمردند.
برای یافتن پاسخ به پرسش فوق در همین نزدیکی ها باید در این سخن بن لادن رهبر سازمان بنیادگرای القاعده تأمل کرد که: جهان دو اردوگاه دارد؛ اردوگاه ایمان و اردوگاه کفر و میان این دو چالش و نزاعی ابدی جریان دارد که جز با فروپاشی کفر نمی توان از آن بیرون شد.
بن لادن، امتداد منطقی جریان بنیادگرایی است که از این تیمیه آغاز شده و از سطح نزاع دینی محض گذشته و به نزاعی همه جانبه دینی- سیاسی و تمدنی کشیده شده است.
ابن تمیمه در کتاب الفتاوی الکبری می گوید: به ضرورت و بداهت از دین مسلمانان و اتفاق همه مسلمانان، دانسته و روشن است که هرکس پیروی دینی جز اسلام و شریعتی جز شریعت محمّد صلی الله علیه و سلّم را جایز شمارد، کافر است و چون کفر او چون کفر آن کس است که به برخی از آیات کتاب قرآن ایمان آورده و به بخش دیگر کفر ورزیده است. چنان که خدای بزرگ گوید: کسانی که به خدا و پیامبرانش کفر می ورزند و می خواهند میان خدا و پیامبران او جدایی اندازند و می گویند: ما به بعضی ایمان داریم و بعضی را انکار می کنیم ولی خواهند میان این[دو] راهی برای خود اختیار کنند، آنان در حقیقت کافرند و ما برای کافران عذابی خفت بار آماده کرده ایم.
با نگاهی به مقطع تاریخی ای که ابن تمیمه در آن می زیسته یعنی قرون هفتم و هشتم شاهد رویارویی سخت مسلمانان و مغولان هستیم. مغولان از آسیای میانه به سوی مناطق اسلامی هجوم آوردند و پس از تسخیر بغداد به شام و مصر روی آوردند و در جریان این تهاجمات، خانواده  تمیمه نیز نابود شد و این حادثه بی تردید در فتاوای ابن تمیمه اثری مشهود دارد.
بنیادگرایان معاصر عرب که در حقیقت اخلاف ابن تمیمه هستند با بازسازی آن شرایط و یا بی توجه به تشابه آن مقطع و دوران خود با حذف عنصر تاریخی آن آرا و فتاوا، مسلمانان اسمی و شناسنامه ای(به تعبیر خودشان) را به التزام همه جانبه و بنیادین نسبت به آموزه ها و باورهای اسلام اصیل! و عدم اکتفا به شهادتین و توسعه دایره  تدین خویش و دفاع از جماعت و دولت و شریعت دعوت می کنند.
یکی از رهبران جماعت اسلامی مصر در کتابی به نام الفریضته الغائبته احکام حاکم بر مسلمانان امروز را احکام کفر و بلکه قوانین وضع شده از سوی کفار می داند.
سید قطب نیز با تقسیم جهان به محدوده حاکمیت الهی و جاهلیت، همه جوامع کنونی و ازجمله جوامع اسلامی را، جوامعی جاهلی نامید و برای تأسیس حاکمیت الهی، جماعت مؤمنه را به کناره گیری از جوامع و عزلت گزینی و تلاش برای ساختن آن جامعه آرمانی فراخواند. سیدقطب تلاش برای دست یابی به قدرت سیاسی با هدف حاکمیت بخشیدن به شریعت الهی را، مجوّز کافی برای مشروعیت آن می دانست و کاری به اراده و انتخاب مردم نداشت. پس از او برادرش محمدقطب مقوله جاهلیت قرن بیستم را مطرح کرد و تمام روندهای موجود جهانی را روندهایی جاهلی نامید.
تلاش برای تغییر آن چه که در ادبیات بنیادگران جاهلیت جهان امروز نامیده شده است، آنان را به بازسازی مقوله جهاد کشاند که اگرچه در زبان فقهای سنتی واجبی کفایی است، اما از دیدگاه بنیادگرایانه واجبی عینی است و حدود و ثغور و اشکال آن هم در مقوله های سنتی منحصر نمی شود و جهاد را نمی توان به اقدامی دفاعی منحصر دانست به نظر می رسد حادثه یازدهم سپتامبر و بازتاب های آن را باید در پرتو نقطه های فکری یادشده تحلیل کرد.